سندروم پای بی‌قرار نوعی اختلال در سیستم عصبی است که علت آن تحت تاثیر قرار گرفتن سلول‌های حرکتی می‌باشد که هنگام ایجاد این اختلال، پاهای افراد بیش از حد تحریک می‌شوند. لازم به ذکر است که نام دیگر سندروم پای بی‌قرار، ویلیس آکبوم می‌باشد. جالب است بدانید که سندروم پای بی‌قرار بیشتر در هنگام استراحت افراد رخ داده و تشدید پیدا می‌کند. متخصصان این نوع سندروم را به عنوان یک اختلال در خواب می‌شناسند که مبتلایان به آن در نشستن یا خوابیدن به مدت طولانی، دچار مشکل خواهند شد. کسانی که به این مسئله دچار هستند، باید بلافاصله اقدامات درمانی را انجام دهند؛ چرا که با گذشت زمان اوضاع بدتر خواهد شد. همچنین خانم‌ها بیشتر از آقایان دچار چنین مشکلی می‌شوند و رواج این بیماری در میان افراد میانسال شایع‌تر است. هنگامی که سندروم پای بی‌قرار خفیف است، ممکن است توسط پزشکان تشخیص داده نشود که خود همین مسئله جزو معضلاتی است که ممکن است درمان این بیماری را مشکل‌تر سازد. لازم به ذکر است که متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد ابتلای کودکان و نوجوانان زیادی به این بیماری هستیم که این یک مسئله نگران کننده محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت این مسئله، ما تصمیم گرفتیم در مقاله امروز به طور کامل در رابطه با سندروم پای بی‌قرار و دلایل و روش‌های درمانی آن صحبت کنیم. پس از شما دعوت می‌کنیم تا انتها همراه ما باشید.
علائم سندروم پای بی‌قرار
همانطور که در قسمت فوق اشاره کردیم این مشکل بیشتر هنگامی رخ می‌دهد که شخص بیمار در حال استراحت است و معمولاً زمانی که فرد شب‌ها دراز می‌کشد و قصد خوابیدن دارد، بیشتر دچار این سندروم می‌شود. لازم به ذکر است که در طول روز نیز قطعاً این مشکل به سراغ فرد بیمار خواهد رفت، اما درصد آن نسبت به شب کمتر است. افراد مبتلا به بیماری سندروم پای بی‌قرار علائمی نظیر احساس خزش حشرات روی پوست و کشیدگی و سوزش و خارش خصوصاً در ناحیه زیر زانو و عمق ساق را تجربه کرده‌اند. این نشانه‌ها و علایم جزو رایج‌ترین نشانه‌های مبتلایان به سندروم پای بی‌قرار است. در صورتی که شما چنین علائمی را در بدن خودتان یا هر کدام از اعضای خانواده مشاهده کردید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. با توجه به اینکه با حرکت دادن پاها علائم سندروم پای بی‌قرار تسکین پیدا می‌کند، از این رو افرادی که به این بیماری مبتلا هستند کارهایی از قبیل ماساژ دادن یا تکان دادن پا، ضربه زدن، جمع کردن و راه رفتن را انجام می‌دهد. علائم سندروم پای بی‌قرار در ساعات پایانی روز تشدید پیدا کرده و هنگام خواب به اوج خود خواهد رسید. بیمارانی که سندروم پای بی‌قرار شدید دارند، علائم و نشانه‌های شدیدتر و بیشتری را احساس می‌کنند؛ به گونه‌ای که ممکن است هنگام انجام کارهایی مثل شرکت در جلسات ملاقات، نشستن به مدت طولانی مدت، انجام کارها پشت میز، سفرها و مسافرت‌های طولانی برایشان فوق العاده عذاب آور و دردناک باشد.
۱۰ علت ابتلا به سندروم پای بی‌قرار
متخصصان و پزشکان اعتقاد دارند که هنوز هیچ عاملی به شکل قطعی دلیل ابتلا به سندروم پای بی‌قرار نیست؛ اما مجموعه‌ای از عوامل هستند که باعث ابتلای فرد به این مشکل خواهد شد. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
۱_تاثیر وراثت بر سندروم پای بی‌قرار: یکی از عواملی که ممکن است شخص را دچار این بیماری کند، وراثت است. البته این عامل زمانی تاثیرگذار است که بیماری پیش از ۴۰ سالگی آغاز شده باشد.
۲_سندروم پای بی‌قرار در بارداری: در دوران بارداری تغییرات هورمونی زیادی در بدن مادر رخ می‌دهد که این تغییرات ممکن است زمینه ساز بروز سندروم پای بی‌قرار باشد. اگر دقت کرده باشید بعضی از زنان باردار خصوصاً در سه ماهه نهایی بارداری، به این سندروم مبتلا می‌شوند. البته جای نگرانی نیست؛ چرا که سندروم پای بی‌قرار در بارداری معمولاً موقتی است و بعد از زایمان از بین خواهد رفت.
۳_کمبود آهن یا کم خونی: در پاسخ به این سوال که رایج‌ترین دلیل سندروم پای بی‌قرار چیست، می‌توانیم با قطعیت بگوییم که اصلی‌ترین عامل ابتلا به سندروم پای بی قرار، کمبود آهن است. پس افراد باید با مواد غذایی کلسیم دار یا مکمل‌های کلسیم تا حد زیادی آهن مورد نیاز بدن خود را تامین کنند. ضمناً از آنجایی که خانم‌ها به دلیل داشتن دوران قاعدگی و یا شیردهی به نوزاد، بخش زیادی از آهن بدن خودشان را از دست می‌دهند، جبران این کمبود و مصرف آهن برای آنها فوق العاده حیاتی و ضروری است.
۴_دارو و مواد مخدر در ابتلا به سندروم پای بی‌قرار: بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته مصرف مواد دخانیاتی نظیر کافئین، دیفنرامین، الکل، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تهوع ممکن است باعث بروز این بیماری گردد و یا در صورت بیمار بودن فرد، علائم را تشدید می‌دهد.
بیماری‌های زمینه‌ای سندروم پای بی‌قرار؛ طبق تحیقات سندروم پای بی‌قرار ممکن است به دلیل برخی از بیماری‌های زمینه‌ای نیز ایجاد شود که عبارت‌اند از:
۵_سندروم پای بی‌قرار در بیماری نوروپاتی دیابتی و دیابت
۶_بروز پای بی‌قرار در نوروپاتی محیطی
۷_آسیب به رگ‌های خونی پا می‌تواند منجر به ایجاد علائم سندروم پای بی‌قرار شود.
۸_بیماری‌های کلیوی و کسانی که دیالیز انجام می‌دهند، بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.
۹_بعضی از بیماری‌های عصبی نظیر ام اس و پارکینسون خطر ابتلا به سندروم پای بی‌قرار را افزایش می‌دهد.
۱۰_صدمه به طناب نخاعی در انواع بیماری‌های نخاعی زمینه ساز بروز این بیماری می‌تواند باشد.
انواع سندروم پای بی‌قرار
پزشکان این بیماری را به دو گروه اصلی قسیم بندی می‌کنند که عبارت‌اند از:
~ سندروم پای بی‌قرار اولیه یا ایدیوپاتیک: در این نوع بیماری علت بروز ناشناخته است و هنوز دلیل مشخصی برای ابتلای بیماران به آن پیدا نشده است و معمولاً برای افراد زیر ۴۰ سال ایجاد می‌شود.
~ سندروم پای بی‌قرار ثانویه: این نوع بیماری نیز بیشتر به دلیل اختلالاتی که از طریق بیماری‌های زمینه‌ای به وجود آمده است، دیده می‌شود و غالباً بعد از ۴۵ سالگی مشاهده خواهد شد. از جمله این اختلالات می‌توان به بیماری‌های ام اس، پارکینسون و… اشاره کرد.
پیشگیری از سندروم پای بی‌قرار چگونه ممکن است؟
همانطور که گفتیم این بیماری ناشی از مختل شدن سلول‌های عصبی است. از این رو ما در اینجا نمی‌توانیم بگوییم که با رعایت چه نکاتی قطعاً می‌توانید از ابتلا به این بیماری در امان باشید. اینها نکاتی هستند که با در نظر گرفتن‌شان، می‌توانید تا حد زیادی از بروز سندروم پای بی‌قرار پیشگیری کنید. این نکات شامل موارد زیر هستند:
_داشتن ورزش و توجه سلامت بدنی به شکل روزانه و انجام دادن فعالیت‌های ورزشی خصوصاً پیاده‌روی
_دوری کردن از عوامل تشدید کننده سندروم پای بی‌قرار نظیر کافئین و الکل
_تا جایی که می‌توانید از مصرف داروهای ضد تهوع و ضد افسردگی و هر دارویی که روی این بیماری اثر منفی دارد، دوری کنید.
_به برنامه غذایی خود و تامین ویتامین‌های مورد نظرتان دقت کنید و یک رژیم غذایی سالم و متنوع داشته باشید.
_آهن مورد بدن نیاز خود را تامین کنید و برای انجام این کار سعی کنید غذاهای آهن‌دار یا مکمل‌های آهن را مصرف کنید.
_در دوران بارداری به شدت به رژیم غذایی و بدن خودتان اهمیت دهید.
_در صورتی که یکی از اعضای خانواده شما دچار مشکل سندروم پای بی‌قرار است، امکان دارد چنین عاملی در شما نیز وجود داشته باشد. پس سعی کنید هر چند وقت یکبار بدنتان را چکاپ کرده تا در صورتی که به این بیماری مبتلا شده‌اید، زودتر آن را تشخیص بدهند و شما روند درمان را آغاز کنید.
مواردی که در اینجا به آن اشاره شد جزو بهترین راهکارها برای پیشگیری از مبتلا شدن به سندروم پای بی‌قرار است. امیدواریم ضمن رعایت این نکات، یک زندگی سالم به دور از این بیماری را داشته باشید.
انواع راه‌های درمان سندروم پای بی‌قرار
° روش‌های درمانی که برای این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند، بیشتر مربوط به تغییر سبک زندگی و مصرف بهترین داروها و مکمل‌های آهن است. پزشک برای افرادی که میزان فریتین خون آنها از ۵۰ نانوگرم بر میلی‌متر کمتر است، جهت علت یابی بیماری از آزمایشات و معاینات دیگری استفاده می‌کند. برای افرادی که به این بیماری مبتلا هستند و فریتین بسیار پایینی دارند، مصرف ۶۵ میلی‌گرم مکمل آهن به شکل روزانه تجویز می‌شود؛ یعنی فرد باید در طول روز یک یا دو بار با معده خالی ۶۵ میلی‌گرم مکمل آهن را به همراه یک لیوان آب پرتقال میل کند.
° جهت تامین این میزان از آهن می‌توانید از یک قرص ۳۰۰ میلی‌گرمی فروس سولفات نیز استفاده نمایید. آب پرتقال را نیز برای این گفتیم که ویتامین C موجود در آن، جذب آهن را سریعتر و بهتر می‌کند. برخی از افرادی که از مکمل‌های آهن استفاده می‌کنند، ممکن است دچار مشکلات گوارشی شوند که برای برطرف کردن این مسئله نیز باید مصرف آهن را از دوزهای کم آغاز کنید و با گذشت زمان مقدار آن را بالا ببرید. گفته نماند که تشخیص دوز مصرفی نیز بر عهده پزشک بوده و باید ایشان با توجه به وضعیت جسمانی بیمار و معاینات انجام شده، آن را تعیین نمایند.
° علاوه بر قرص‌های مکمل آهن‌دار و مصرف آهن، زمانی که سندروم پای بی‌قرار خیلی شدید است، داروها و قرص‌های مربوطه دیگری تجویز می‌شود. در رابطه با نوع این قرص‌ها و مقدار دوز مصرفی نیز باید پزشک متخصص تصمیم بگیرد. بیماران مبتلا به این مشکل با مصرف این قرص‌ها به طور چشمگیری از مشکلاتشان کم خواهد شد و در بسیاری از موارد نیز درمان قطعی سندروم پای بی‌قرار از این طریق صورت می‌پذیرد.
° برای افرادی که به سندروم پای بی‌قرار به صورت خفیف دچار شده‌اند، تغییر در سبک زندگی و شروع یک زندگی سالم‌تر در کنار انجام تمرینات متناسب می‌تواند مشکل را برطرف کند.
درمان سندروم پای بی‌قرار خفیف
در صورتی که دچار سندروم پای بی‌قرار خفیف هستید، سعی کنید آن را از طریق روش‌هایی نظیر داشتن ورزش به صورت روزانه، پرهیز از الکل و کافئین و استفاده از کیسه‌های آب گرم درمان کنید.
سوالات متداول سندروم پای بی‌قرار
۱_سندروم پای بی‌قرار در چه افرادی رخ می‌دهد؟
این مشکل برای هر فردی در هر رده سنی می‌تواند ایجاد شود و ارتباطی به جنسیت یا سن ندارد، اما بیشتر برای خانم‌ها پیش می‌آید. آنجایی که یکی از مهم‌ترین دلایل مبتلا شدن به سندروم پای بی‌قرار کمبود آهن و ویتامین‌هاست، پس در این زمینه باید دقت زیادی به عمل آید. خصوصاً خانم‌ها به دلیل شرایط فیزیکیشان، مقدار قابل توجهی آهن از دست می‌دهند که باید آن را جبران کنند. ضمنا سالمندان بیش از جوانان در معرض سندروم پای بی‌قرار قرار می‌گیرند.
۲_آیا سندروم پای بی‌قرار خطرناک است؟
از آنجایی که این بیماری باعث بی‌قراری و درد می‌شود، قطعاً آزاردهنده است. علاوه بر این بیماران مبتلا به سندروم پای بی‌قرار اغلب بی‌خواب هستند و همین مشکل می‌تواند آنها را کلافه کند و عملکردهای بدنشان را با اختلال مواجه سازد؛ به همین دلیل است که می‌گوییم این بیماری خطرناک می‌باشد.
۳_چگونه سندروم پای بی‌قرار را درمان کنیم؟
راهکارهای متعددی جهت درمان سندروم پای بی‌قرار از وجود دارد که بسته به ویژگی‌های فیزیکی فرد بیمار و علائمی که از آن رنج می‌برد، به کار برده می‌شود. پزشکان معمولا قرص‌ها و داروهای متنوعی را برای چنین بیمارانی تجویز می‌کنند تا منیزیم و آهن مورد نیاز بدنشان تامین گردد. همچنین برخی از روش‌ها نظیر کیسه آب گرم و ماساژ درمانی نیز جهت درمان این بیماری موثر واقع می‌شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
به طور کلی هر چقدر این بیماری را زودتر تشخیص دهید، یعنی اینکه شدت علائم خفیف‌تر است و بیماری در مراحل ابتدایی خود قرار گرفته است؛ به همین دلیل روند درمان نیز به مراتب ساده‌تر خواهد بود. اگر علائم اشاره شده در این مقاله را در وجود خود یا یکی از اعضای خانواده‌تان دیدید، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ چرا که ممکن است نشانه‌ای از بروز سندروم پای بی‌قرار باشد. زمانی که نشانه‌هایی مانند احساس خزش حشرات روی پوستتان و خارش و سوزش را خصوصاً در ناحیه زیر زانو و عمق ساق پا حس کردید، زمان آن رسیده است که به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. شایان ذکر است که اگرچه سندروم پای بی‌قرار به سیستم عصبی ارتباط دارد، اما می‌توان با راهکارهای مناسب آن را درمان نمود. در صورتی که امکان مراجعه حضوری به پزشک ندارید، می‌توانید سوالات خود را از دکتر مغز و اعصاب آنلاین بپرسید.
