یکی از بیماری‌های شایع درد مچ دست است که دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. مچ دست چندین مفصل کوچک دارد که به کمک این مفصل‌ها، استخوان‌های دست و بازو به یکدیگر متصل می‌شوند. مفصل مچ برای انجام حرکات اساسی از جمله نوشتن، کار کردن با موبایل و… نقش دارد و زمانی که این ناحیه دچار صدمه شود، فعالیت‌های روزمره فرد با اختلال مواجه خواهد شد و کیفیت زندگی او تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بر اساس آمار درد در این ناحیه به دلایل مختلفی از جمله پیچ خوردگی، شکستگی و یا به دلیل جراحات ناگهانی به وجود می‌آید. در صورتی که هر کدام از قسمت‌های مچ دست مانند تاندون‌ها، رباط‌ها و استخوان‌ها آسیب ببینند، باعث ایجاد درد در مچ دست می‌شوند؛ مثلاً اگر رباط مچ دست فردی بیش از اندازه کشیده شود، پیچ خوردگی مچ دست موجب به وجود آمدن احساس درد شدید خواهد شد. البته درد در این ناحیه ممکن است به دلیل مشکلات طولانی مدتی نظیر آرتروز، نقرس و سندروم تونل کارپال به وجود بیاید؛ لذا در صورت رویت علائم درد مچ و مواجهه با این مشکل، بهتر است با پزشکان ارتوپد مشاوره داشته باشید تا راهکارهای درمانی مناسب را به شما ارائه دهند. در مقاله امروز ما تصمیم داریم راجع به همه مواردی که بهتر است در مورد درد مچ دست بدانید، صحبت کنیم و شما را با علل، علائم و نحوه پیشگیری و تشخیص آن آشنا سازیم. پس از شما عزیزان دعوت می‌کنیم تا انتهای مطلب در کنار ما بمانید.
[html_block id=”9603″]
علائم درد مچ دست
نشانه‌ها و علائم درد مچ بسته به منشا آن، متفاوت است. برای برخی از افراد ممکن است درد مچ به شکل کسل کننده یا دردناک توصیف شود و برای برخی دیگر دردی حاد و شدید داشته باشد. مثلاً درد آرتروز در بیشتر موارد به درد دندان شبیه است و کسل کننده توصیف می‌شود. اگر فرد مبتلا به سندروم تونل کارپال شود، معمولا با احساس سوزن سوزن شدن بی‌حسی و ضعف دست خصوصاً در شب‌ها مواجه می‌شود؛ اما محل و ناحیه دقیق درد مچ دست می‌تواند سرنخی از علت‌های اصلی نشانه‌ها را به شما ارائه دهد. علاوه بر درد، علائم دیگری هنگام درد مچ دست ظاهر می‌شوند که از جمله آنها می‌توان به کبودی و تورم اشاره کرد. اما به صورت کلی درد مچ دست با نشانه‌های زیر می‌تواند همراه باشد:
_انگشتان متورم
_درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن در دست‌ها که معمولاً در شب‌ها بیشتر می‌شود.
_قرمزی یا تورم در ناحیه اطراف مچ دست
_احساس گرما در مفصل نزدیک مچ دست
_هنگام حرکت دادن مچ دست صداهایی شنیده می‌شود که البته این مشکل ممکن است بعد از دوره‌های استراحت مچ دست شدیدتر نیز گردد.
_سفتی در مچ دست و به شکل بالقوه در انگشتان که موجب ایجاد مشکل در مشت کردن مچ یا گرفتن اشیا خواهد شد.
_احساس درد ناگهانی شدید در دست
در صورتی که مچ دست شما قرمز و گرم شده است و تب بدنتان بیش از ۳۷.۸ درجه سانتیگراد است، بلافاصله پزشک را در جریان قرار دهید؛ چرا که این نشانه‌ها ممکن است نمایانگر آرتریت عفونی (سپتیک ) باشد که جزو بیماری‌های جدیست. اگر می‌توانید مچ دست خود را حرکت داده و یا حرکات دست شما طبیعی نیست، در این شرایط نیز بلافاصله با دکتر درد دست تماس حاصل فرمایید؛ چون در این شرایط امکان دارد استخوان مچ دست شما شکسته باشد.
علت درد مچ دست چیست و چه کسانی بیشتر به این مشکل مواجه می‌شوند؟
این مسئله به دلایل مختلفی می‌تواند روی دهد. در مواقعی ممکن است یک خستگی ساده دلیل درد مچ دست باشد و در مواقعی ممکن است یک مسئله جدی و اساسی ایجاد شده باشد. موارد صدمه دیدگی مچ دست دلیل اصلی و مهم است و تخریب اعصابی است که از مچ دست می‌گذرند و باعث ایجاد درد می‌شوند. صدمه دیدن هر کدام از قسمت‌های مچ دست می‌تواند درد را باعث شده و توانایی استفاده افراد از مچ دست را تحت تاثیر خود قرار دهد. اما رایج‌ترین علت درد انگشتان دست و درد مچ دست عبارت‌اند از:
انواع آسیب دیدگی
| آسیب دیدگی ناگهانی : از جمله آسیب دیدگی‌های ناگهانی می‌توان به مواردی نظیر کشیدگی مچ دست، پیچ خوردگی آن و حتی شکستگی مچ دست نیز اشاره نمود. مثلاً هنگام شکستگی مچ دست، استخوان سمت شست مچ موسوم به اسکافوئید صدمه دیده و ممکن است چنین شکستگی بلافاصله بعد از آسیب در تصویربرداری‌های اشعه ایکس رویت نشود.
| آسیب دیدگی تدریجی در اثر حرکات تکراری: برخی از فعالیت‌ها که به شکل مداوم روی دست انجام می‌شوند ممکن است به مرور زمان باعث آسیب دیدگی مچ دست شوند. به عنوان مثال نواختن ویولن سل تا انجام ورزش تنیس یا دوچرخه سواری‌های کراس کانتری و… از جمله این موارد است که در این شرایط بافت‌های اطراف مفاصل مچ دست ملتهب شده و حتی ممکن است باعث شکستگی مچ دست نیز گردند. خصوصاً اگر فرد ساعت‌ها بدون استراحت این حرکات را انجام دهد؛ چرا که کار کشیدن بیش از اندازه از مچ دست، موجب ایجاد ورم در آن شده و به اعصاب اطراف آن فشار وارد می‌کند.
| سندروم دکوروان: یک آسیب دیدگی تدریجی می‌باشد که موجب بی‌حس درد در شست دست خواهد شد. در چنین شرایطی تاندون‌ها و پوشش‌های آنها در ناحیه شست مچ دست فرد التهاب پیدا کرده و ورم می‌کنند. نشانه‌هایی نظیر تورم و ضعف در امتداد مچ دست ایجاد شده و حس گرما در داخل مچ دست و تورم در قسمت انگشت شست، می‌تواند نمایانگر سندروم دکوروان باشد. تاندونیت مچ دست هنگامی بروز پیدا می‌کند که تاندون‌های مچ دست یا دچار تحریک و التهاب شده باشند و یا دچار پارگی‌های ریزی گشته باشند و وضعیتی غالباً در اثر حرکات تکراری مچ دست به وجود می‌آید.
انواع آرتروز
- استئوآرتریت: این نوع آرتروز هنگامی به وجود می‌آید که غضروف‌های انتهای استخوان فرد به مرور زمان تخریب شود. البته آرتروز در مچ دست یک عارضه‌ای غیرمعمول بوده و بیشتر برای افرادی که قبلاً مچ دستشان صدمه دیده است، به وجود می‌آید.
- آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی: در این اختلال سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله کرده و مفاصل مچ دست فرد را درگیر خواهد کرد. ضمناً اگر یکی از دست‌ها در ناحیه مچ صدمه ببیند، مچ دست دیگر نیز مورد صدمه و آسیب قرار می‌گیرد.
سایر بیماری‌ها و شرایط
~ سندروم تونل کارپال: این سندروم زمانی به وجود می‌آید که بر عصب میانی، هنگام عبور از تونل کارپال فشار وارد آمده و یک راه عبور در کف مچ دست افزایش پیدا کند.
~ کیست‌های گانگلیون: این کیست‌ها که بافت نرمی دارند، معمولاً در قسمت‌هایی از مچ دست ایجاد می‌شوند که گاهاً ممکن است دردناک باشند و با فعالیت‌های بیشتر، درد آنها نیز بدتر شود.
~ بیماری کین باخ: چنین اختلالاتی بیشتر بزرگسالان جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و عبارت است از تحلیل تدریجی یکی از استخوان‌های کوچک مچ. در واقع طی این بیماری روند خونرسانی به این استخوان با اختلال و خطر مواجه می‌شود.
در بعضی از مواقع مچ دست فرد به دلیل صدمه دیدگی یا از بین رفتن تدریجی غضروف فیبروکارت مثلثی است که در ناحیه صورتی مچ دست است ایجاد می‌شود. وظیفه این غضروف این است که مثل یک بالشتک از استخوان‌های کوچک دست محافظت و پشتیبانی کند. بر اساس گفته‌های انجمن جراحی دست آمریکا، پیچ خوردگی مچ دست غالباً به دلیل افتادن و خم شدن مچ به سمت عقب رخ می‌دهد؛ چرا که چنین حرکتی باعث کشش بیش از اندازه رباط شده و آغاز درد مچ دست را باعث می‌شود.
با انواع درد مچ دست آشنا شوید:
به طور کلی علائم درد مچ ممکن است ابتدا خفیف باشد، اما به مرور زمان تشدید بیابد. مثلا ابتدا ممکن است بعد از انجام یک سری فعالیت‌های خاص، مچ دست شما دچار درد شود. اما با گذشت زمان در حین انجام این فعالیت‌ها، میزان درد شدیدتر شده و حتی ممکن است در مواقعی که شما استراحت نیز می‌کنید، درد در مچ دستتان آشکار شود و کم کم امکان دارد قسمت مچ دست شما با بی‌حسی مواجه گردد؛ به گونه‌ای که زمانی که شیئی را در دست می‌گیرید، به صورت غیر ارادی از دست شما بیفتد. لذا انواع درد مچ به علت و شدت آن بستگی دارد.
فاکتورهای خطر بروز درد مچ
این مشکل ممکن است برای هر کسی در هر شرایطی و هر رده سنی پیش بیاید چه فرد کم تحرک باشد چه فعال! اما معمولا خطر ابتلای افراد به چنین عارضه‌ای به واسطه برخی از موارد افزایش پیدا می‌کند که عبارت‌اند از:
° انجام تمرینات ورزشی حرفه‌ای: صدمه در ناحیه مچ دست در تعداد زیادی از ورزش‌ها امری رایج و متداول است؛ چه ورزش‌هایی که شامل حرکات ضربه زنی هستند و چه آنهایی که منجر به ایجاد فشار مکرر روی مچ دست می‌شوند. از جمله ورزش‌هایی که می‌توانند به طرق مختلف روی مچ دست فشار بیاورند می‌توان به مواردی نظیر بولینگ، گلف، تنیس، ژیمناستیک، اسنوبرد و یا حتی فوتبال اشاره کرد.
° انجام کارهای تکراری: انجام هر فعالیتی که مچ دست‌ها را درگیر خود کند و به شکل مکرری انجام شود ، می‌تواند باعث ایجاد درد در مچ دست شود. این حرکت می‌تواند حتی حرکتی مثل کوتاه کردن مو باشد.
° برخی بیماری‌ها یا شرایط خاص: جالب است بدانید که ابتلا به برخی از بیماری‌ها نظیر چاقی، دیابت، نقرس، آرتریت و روماتوئید می‌توانند زمینه ساز بروز سندروم تونر کارپال شده و باعث درد در مچ دست شوند. به عنوان مثال اگر فرد به نقرس مبتلا شود، اسید اوریک اضافی در بدنش در مفاصل مچ پا، مچ دست، زانوها و… رسوب کرده و در نتیجه تورم و درد را به وجود می‌آورد.
آیا امکان پیشگیری از درد مچ دست وجود دارد؟
معمولا پیشگیری از اتفاقاتی که باعث صدمه زدن به مچ دست می‌شوند، غیر ممکن به نظر می‌رسد. اما نکاتی هستند که با رعایت آنها، احتمال ابتلای فرد به درد مچ دست تا حدی کاهش پیدا می‌کند:
~ در طول روز باید مقادیر کافی از کلسیم به بدن برسد. برای بزرگسالان حداقل ۱۰۰۰ میلی‌گرم در طول روز و برای خانم‌های بالای ۵۰ سال ۱۲۰۰ میلی‌گرم در طول روز می‌تواند خطر ابتلا به انواع شکستگی استخوان را نیز کم کند.
~ جهت پیشگیری از زمین خوردن و آسیب به مچ دست، سعی کنید کفش‌های مناسبی را استفاده کنید و فضای زندگی خود را روشن نگه دارید. در صورت توان در مسیر راه پله‌ها یا سرویس‌های بهداشتی نرده نصب کنید.
~ انجام ورزش‌هایی نظیر اسنوبرد یا فوتبال از محافظ‌های مچ پا و مچ دست بهره بگیرید.
~ اگر کارتان طوری است که باید به مدت طولانی با موس یا صفحه کلید کار کنید، سعی کنید هنگام تایپ کردن دستتان را در وضعیتی آرام و خنثی نگه داشته و هر چند وقت یکبار استراحت کنید. می‌توانید از یک صفحه کلید ارگونومیک نیز استفاده کنید.
در مورد نحوه صحیح تشخیص علت درد مچ دست بیشتر بدانید
در مورد نحوه صحیح تشخیص علت درد مچ دست بیشتر بدانید:
در طول معاینات فیزیکی امکان دارد دکتر فیزیوتراپی دست، مچ دستتان را از نظر تورم حساسیت یا هرگونه تغییر شکلی مورد معاینه و بررسی قرار دهد و از شما بخواهد تا مچ دستتان را حرکت دهید تا وی میزان دامنه حرکتی را بررسی کند و قدرت مچ دست بازوهای شما را ارزیابی نماید. در بعضی از موارد امکان دارد پزشکان انجام آزمایش‌های تصویربرداری، آرتروسکوپی یا آزمایشات عصبی را جهت ارزیابی‌های دقیق‌تر توصیه کنند. از جمله چنین آزمایشاتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اشعه ایکس: این آزمایش غالباً جهت بررسی دلیل درد در مچ دست انجام می‌شود؛ چرا که اشعه ایکس می‌تواند شکستگی استخوان یا نشانه‌های آرتروز را نشان دهد.
- سی تی اسکن: این آزمایش از استخوان‌های مچ دست شما جزئیات دقیق‌تری را ارائه می‌دهد و امکان دارد بتواند شکستگی‌هایی را که در اشعه ایکس دیده نشده است را به شما نشان دهد.
- ام آر آی: در این آزمایش برای به وجود آوردن تصاویری واضح و دقیق از استخوان‌ها و بافت‌های نرم از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌شود و به پزشک در تشخیص‌های دقیق‌تر کمک می‌کند.
- سونوگرافی: آزمایش غیر تهاجمی و ساده است که برای تجسم رباط‌ها، تاندون‌ها و کیست‌ها کمک کننده می‌باشد.
- در صورتی که نتایج آزمایش‌های فوق نتواند برای تشخیص دقیق مفید باشد، پزشک آرتروسکوپی را توصیه می‌کند که در این روش از طریق ابزاری به نام آرتروسکوپ که به اندازه یک مداد است، آزمایش انجام می‌شود؛ به گونه‌ای که یک برش کوچک روی پوست فرد ایجاد شده و آرتروسکوپ به مچ دست او وارد خواهد شد. این ابزار دارای یک دوربین بسیار سبک و کوچک است که تصاویر مربوطه را روی مانیتور تلویزیون نشان می‌دهد. آرتروسکوپی جزو آزمایش‌های گلد استاندارد جهت ارزیابی درد طولانی مدت مچ دست می‌باشد. حتی پزشکان می‌توانند از طریق این آزمایش، مشکلات مچ دست را نیز ترمیم و برطرف کنند.
- اگر شخص به سندروم تونل کارپال مشکوک باشد، پزشکان آزمایش الکترومیوگرام را تجویز می‌کنند. طی این آزمایش تخلیه‌های الکتریکی فوق العاده ریز تولید شده در عضلات فرد مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد و انجام آن به گونه‌ای است که الکترود نازک سوزنی وارد عضله فرد شده و فعالیت الکترونیکی عضله، هنگام استراحت و انقباض ثبت می‌شود. جهت ارزیابی کند شدن تکانه‌های الکتریکی در ناحیه تونل کارپال، مطالعات هدایت عصب نیز به عنوان بخشی از آزمایش الکترومیوگرام ردر نظر گرفته می‌شود.
انواع راه‌های درمان درد مچ دست که باید بدانید:
راهکارهای درمانی مربوط به این مشکل بستگی به عوامل مختلفی از جمله شدت آسیب، محل آسیب، نوع آسیب و همچنین سلامت کلی بیمار و سن او دارد که در ادامه راجع به انواع راه‌های درمان درد مچ دست بیشتر صحبت می‌کنیم.
∆ دارودرمانی: برخی از مسکن‌های بدون نسخه نظیر دیکلوفناک، ایبوپروفن و استامینوفن می‌توانند به کاهش درد مچ دست کمک کنند. مسکن‌هایی که قوی‌تر هستند، معمولاً با نسخه‌های پزشک در دسترس قرار می‌گیرند که توصیه ما این است بدون تجویز و اجازه پزشک از چنین مسکن‌هایی استفاده نکنید. اساساً توصیه ما این است که هیچ دارویی را برای هیچ بیماری به صورت خودسرانه مصرف نکنید، حتی درد مچ دست؛ زیرا ممکن است اثرات بدی داشته باشد. لذا برای مصرف هر دارویی، سعی کنید ابتدا پزشک را در جریان بگذارید. ضمنا در این زمینه می‌توانید با پزشکان آنلاین مشاور دارو نیز مشورت و صحبت کنید.
∆ تراپی: یک پزشک فیزیوتراپ مچ دست و پا و یا یک دکتر ارتوپد مچ دست و پا می‌تواند مشکلات مربوط به آسیب دیدگی مچ دست و تاندون‌ها را با ارائه راهکارها و تمرینات خاصی تا حد زیادی کم کند. فیزیوتراپیست‌ها نیز می‌توانند با ارزیابی ارگونومیک از عوامل محیط کار فرد که باعث افزایش درد مچ دست شما شده‌اند، راهکارهای خوبی را ارائه دهند. ضمناً اگر در مچ دست شما یکی استخوان‌ها شکسته باشد، گچ یا آتل می‌تواند در این مورد کمک کننده باشد؛ به گونه‌ای که تکه‌های استخوان به یکدیگر متصل شده و به درستی کار خود را انجام می‌دهند. در صورتی که مچ دست کشیده شده یا پیچ خورده باشد جهت حفاظت از رباط آسیب دیده یا تاندون، می‌توان از آتل استفاده نمود. انواع آتل‌ها برای هنگامی که آسیب ناشی از حرکات تکراری بیش از اندازه است، می‌تواند سودمند باشد.
∆ عمل جراحی: در بعضی از موارد ممکن است فرد احتیاج به عمل جراحی پیدا کند که در این قسمت انواع آنها را بیان می‌کنیم. اولین مورد شکستگی استخوان است. در برخی از مواقع شکستگی استخوان مچ به گونه‌ای است که برای به وجود آوردن ثبات بیشتر باید جراحی شود. در بعضی از موارد نیز پزشکان برای وصل کردن قطعات استخوان به یکدیگر باید از سخت افزار فلزی (پین) استفاده کنند. مورد بعدی سندروم تونل کارپال است. اگر شانه‌ها و علائم درد در فرد شدید باشد، ممکن است پزشکان رباطی که سقف تونل را تشکیل داده است را باز کنند تا میزان فشار روی عصب کاهش پیدا کند. سومین مورد ترمیم تاندون یا رباط است. زمانی که رباط‌ها و تاندون‌ها دچار پارگی شده باشند، برای ترمیم آنها احتیاج به جراحی می‌باشد.
[html_block id=”9603″]
درمان درد مچ دست با داروهای گیاهی
برخی از گیاهان می‌توانند به کاهش علائم عارضه درد مچ دست کمک کنند. همانطور که می‌دانید امروزه مکمل‌های زیادی جهت کاهش التهاب مفاصل و درد مچ دست تولید شده است. این مکمل‌ها غالباً حاوی برخی از گیاهان هستند که عبارت‌اند از:
-گیاه آرنیکا جهت درمان سندروم تونل کارپال
-بابونه که خواص آرامش بخشی دارد.
-گیاه پنجه شیطان جهت تسکین التهابات مربوط به مچ دست
درمان درد مچ دست در طب سنتی
طب سنتی نیز معمولا برای هر بیماری راهکاری دارد. متخصصان طب سنتی بر این باورند که افراد جهت بهره‌گیری از درمان‌های رایج پزشکی می‌توانند از درمان‌های مکملی نیز استفاده کنند؛ به عنوان مثال دمنوش‌های چای سبز، شنبلیله و دارچین می‌تواند در زمینه تسکین درد مچ کمک کننده باشد و ماساژ مچ دست با روغن‌های گیاهی نظیر روغن سیاه دانه و روغن بادام تلخ مفید می‌باشد. همچنین این متخصصان معتقدند هر چقدر مزاج و طبع فرد بلغمی‌تر باشد، احتمال بروز درد مچ دست بیشتر می‌شود. پس از این نظر نیز باید به فکر برطرف کردن مشکل باشید و از غذاهایی که سردی بدن را افزایش می‌دهد تا حدی که می‌توانید اجتناب کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
همه دردهای مربوط به مچ دست احتیاج به مراقبت‌های پزشکی ندارند. مثلاً هنگامی که فشار به مچ جزئی باشد، با بهره‌گیری از درمان‌های خانگی نظیر استراحت کمپرس یخ و استفاده از داروهای ضد درد بی نسخه احتمالا وضعیت بیمار بهبود پیدا می‌کند. اما اگر تورم و درد مچ دست شما چند روز طول کشید و به مرور زمان بدتر شد، در این شرایط بلافاصله باید به دکتر ارتوپد دست مراجعه شود؛ چرا که هرگونه تاخیری در تشخیص و درمان ممکن است مشکلات بیشتری را برای فرد به وجود بیاورد و به مرور زمان باعث ضعیف شدن مچ دست و کاهش دامنه حرکتی و یا نهایتاً ناتوانی طولانی مدت این ناحیه شود. در این مقاله ما در رابطه با درد مچ دست، علت‌ها، علائم، نحوه پیشگیری و درمان آن صحبت کردیم. امیدواریم توانسته باشیم با بیان این مطالب اطلاعات مفیدی را در این خصوص به شما دوستان گرامی ارائه دهیم. در پایان از صبر و توجه شما عزیزان نهایت تشکر را داریم.
