وجود دردهای پیشرونده و التهاب در هر کدام از مفصل‌های بدن به عنوان درد بدن شناخته می‌شود که دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد. البته غالباً افراد این بیماری را بیماری سال‌های پیری می‌دانند؛ اما طبق تحقیقات به عمل آمده، درصد قابل توجهی از جوانان نیز به بیماری درد مفاصل دچار می‌شوند. مفصل محل اتصال استخوان‌ها به یکدیگر است و حرکت آنها را سبب می‌شود. در واقع حرکت دادن بخش‌های مختلف بدن بستگی به سلامت مفصل‌ها داشته و در صورتی که فصل آسیب ببیند، توانایی حرکتی فرد را با اختلال مواجه می‌کند. مفصل‌های بدن در سه دسته متحرک، نیمه متحرک و غیر متحرک تقسیم بندی می‌شوند. مفاصل زانو، دست و پا و مفاصل متحرک بدن هستند. مفاصل بین مهره‌ها جزو مفاصل نیمه متحرک بدن محسوب می‌شوند و مفصل جمجمه سر، در زمره مفاصل غیر متحرک بدن به حساب می‌آید. در میان این سه دسته، درد مفصل متحرک از همه شایع‌تر است. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی دلایل ایجاد درد مفاصل و راههای درمانی آن بپردازیم؛ چرا که تشخیص زود هنگام این بیماری و آشنایی با راهکارهای درمانی آن می‌تواند به بیماران مبتلا کمک زیادی کند. از شما دوستان گرامی دعوت می‌کنیم تا انتهای مطلب همراه ما بمانید.
[html_block id=”9603″]
علت درد مفاصل و استخوان‌ها
مهمترین دلیل بروز دردهای مفصلی و عضلانی، افزایش سن و ضعف استخوان‌هاست. اما دلایل مربوط به درد مفاصل فقط در این موارد خلاصه نمی‌شود. متاسفانه افراد زیادی در سراسر دنیا با بیماری‌های مختلف مفصلی مواجه هستند که سالمندان قسمت کوچکی از آنها محسوب می‌شوند. درد مفاصل جزو بیماری‌های آزاردهنده و پیشرونده است که فعالیت‌های روزانه فرد بیمار را مختل کرده و با گذشت زمان، توانایی حرکت وی را کاهش می‌دهد. احتمال بروز بیماری درد مفاصل و استخوان‌ها در مفصل مچ دست و زانو بیشتر از سایر مفاصل بدن انسان‌هاست. گاه دردهای مفصلی آنقدر شدید است که بیمار حتی نمی‌تواند بخوابد و دائماً باید مفصل صدمه دیده را ماساژ دهد. از آنجایی که درد التهاب مفاصل غیر قابل تحمل است، بیماران در چنین شرایطی به پزشک مراجعه می‌کنند. حتی اگر درد مفصل آنچنان شدید هم نباشد، نباید آن را نادیده بگیرید؛ چرا که ممکن است یک آسیب کوچک با گذشت زمان، به آسیبی غیر قابل درمان و جدی تبدیل شود. در برخی از مواقع ممکن است پس از انجام برخی فعالیت‌های سنگین یا حرکاتی خاص، درد مفصلی خفیفی در بدن شما نمایان شود. اما حرکات سنگین ورزشی و داشتن اضافه وزن ممکن است درد مفاصل را تشدید کند؛ لذا چنانکه به بیماری درد مفاصل مبتلا هستید، باید چنین مواردی را در نظر بگیرید. همانطور که گفتیم محل اتصال استخوان‌ها با مفصل پر شده است. علاوه بر آن ربات‌ها و غضروف‌ها نیز از جمله اجزای اتصال استخوان به یکدیگر می‌باشد که اگر هر کدام از این‌ها آسیب ببیند، فرد دچار درد و التهاب مفصل می‌شود. درد مفصل را باید در آسیب دیدن هر کدام از اجزای آن مورد بررسی قرار داد که در ادامه بیشتر راجع به این مسئله توضیح می‌دهیم.
چه عواملی باعث درد مفاصل می‌شوند؟
یکی از مهمترین دلایل و علل درد مفاصل و استخوان‌ها، ساییدگی مفاصل یا آرتروز می‌باشد که باعث درد زیاد و التهاب در این ناحیه می‌گردد. آرتریت و روماتیسم مفصلی نیز از جمله بیماری‌های مفصلی هستند که با آرتروز در ارتباط بوده و مکانیزم تخریب آنها مشابه با آن است. در صورتی که دردهای مفصلی به آرتروز و بیماری‌های مشابه آن مربوط نبود، امکان دارد عواملی نظیر کم کاری تیرویید، افسردگی، هماتروز و فیبرومیالژیا دلیل به وجود آورنده این درد باشد. به طور خلاصه مشکلات و بیماری‌های مختلفی می‌توانند به عنوان منشا و دلیل اصلی بروز درد مفصل محسوب شوند که ما در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:
-جابجایی مفصل (در رفتگی مفصل)
-بیماری حرکتی بزرگسالان (که جزو انواع نادر آرترید التهابی هستند که با تب و درد مفصل همراه می‌باشد).
-فیبرومیالژیا( این بیماری نیز ابتدا با درد مفصل و استخوان آغاز شده و سپس بیمار را دچار مشکلاتی نظیر بی‌خوابی، خستگی، اختلال در حافظه و خلق و خو مواجه می‌کند).
-شکستگی در استخوان‌های اطراف مفصل
-نقرس (که در این بیماری مقدار زیادی اسید اوریک در بدن فرد تجمع یافته و منجر به ایجاد درد مفاصل می‌شود).
-بورسیت (یعنی تورم و ملتهب شدن کیسه‌های دارای مایع سینوویال در اطراف مفاصل)
-اسپوندیلیت آنکیلوزان (جزو بیماری‌های التهابی بوده که موجب متصل شدن مهره‌ها در ستون فقرات خواهد شد)
-آرتریت گونوکوکی (در این بیماری عامل ایجاد التهاب و عفونت مفاصل باکتری گونوکوک است)
-آرتریت روماتوئید یا بیماری التهاب مفاصل
-استئوآرتریت که جزو بیماری‌های التهابی تخریب کننده مفاصل محسوب می‌شود.
-لوکمی (سرطان خون) و سرطان استخوان
-ریکتز(ضعف و نرمی استخوان است که بیشتر در میان کودکان شایع است و دلیل آن کمبود طولانی مدت و شدید ویتامین D در بدن می‌باشد)
-آرتریت روماتوئید جواناناستئومیلیت یا عفونت بافت استخوان
-کم کاری تیروئید
-تب رماتیسمی (نوعی بیماری التهابی است که موجب درد و تخریب شدید مفاصل شده و دلیل و منشا آن استرپتوکوکی درمان نشده یا تب اسکارلت می‌باشد)
-سندرم درد ناحیه‌ای کمپلکس (نوعی اختلال در عملکرد سیستم عصبی می‌باشد که موجب ایجاد دردهای مفصلی مزمن خواهد شد)
-نکروز آواسکولار(در این عارضه به دلیل اختلال در جریان خون بافت استخوان از بین می‌رود)
-تندینیت (التهاب و آسیب تاندون مفاصل)
علت درد مفاصل در زنان
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، خانم‌ها بیشتر از آقایان به دردهای مفصلی دچار می‌شوند که البته ممکن است به دلیل گذراندن دوره بارداری باشد. بنابراین اضافه وزن، تغذیه نامناسب و کاهش تحرک در دوران بارداری صدمه زیادی به مفاصل خانم‌ها وارد می‌سازد و ممکن است طی سال‌های بعد موجب بروز دردهای مفصلی گردد. پس باید در دوران بارداری به شدت مراقب تغذیه و وزن خودتان باشید. البته علاوه بر بارداری مسئله فیزیولوژی خاص بدن خانم‌ها یکی دیگر از دلایل ایجاد دردهای مفاصلی است؛ زیرا مفصل خانم‌ها نسبت به آقایان انعطاف پذیری بیشتری داشته و رباط‌ها و تاندون‌های بدن آنها کشسان‌تر هستند. همین قابلیت باعث شده تا مفصل زنان آسیب پذیرتر باشد. همچنین از آنجایی که به علت توانایی‌های مربوط به زایمان، استخوان لگن یک زن پهن‌تر از مرد است، همین مسئله باعث می‌شود تا مفصل زانو نتواند درست در راستای عمود قرار بگیرد و این موضوع موجب ضعف و مختل شدن عملکرد مفصل زانوهای زنان می‌شود؛ خصوصاً اگر همه این موارد با اضافه وزن و بی تحرکی نیز همراه گردد.
طبق تحقیقات مهمترین علت درد مفاصل در خانم‌ها یائسگی است که خصوصاً در خانم‌های بالای ۵۰ سال باعث ایجاد دردهای مفصلی می‌شود. همچنین در این دوران ترشح هورمون‌های زنانه به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و از آنجایی که هورمون‌های زنانه یکی از وظایفشان تامین ویتامین‌ها و مواد ضروری برای مفاصل بدن است، زمانی که زن یائسه می‌شود و هورمون‌های زنانه‌اش کاهش پیدا می‌کند، مشکلاتی در این زمینه برایش به وجود می‌آید. پس دردهای مفصلی و کاهش انعطاف پذیری مفاصل جزو عارضه‌های شایع این دوران است که ضمن مصرف هورمون‌های زنانه با تجویز پزشک، تا حد مناسبی بهبود پیدا می‌کند. البته برخی از دردهای مفصلی در بانوان کاملاً ارثی و ژنتیکی است و از مادران به فرزندان دختر منتقل می‌شود؛ یعنی در صورتی که یک مادر درد مفصلی داشته باشد، به احتمال بالا دخترش نیز زمانی که به سن مادر برسد، به همان دردهای مفصلی گرفتار می‌شود.
علت درد مفاصل دست
درد مفاصل دست نیز جزو شایع‌ترین دردهای مفصلی محسوب شده که توانایی انجام هرگونه فعالیتی را از بیمار ساقط می‌کند. این درد غالباً در مچ دست‌ها به وجود می‌آید که خیلی شدید و غیر قابل تحمل است و بیمار اصلاً نمی‌تواند دست‌های خود را تکان دهد. البته در بعضی از موارد در رفتگی یا پیچ خوردگی مفصل یا ضربه شدید به آن و یا شکستگی استخوان مچ باعث ایجاد درد مفصل دست می‌شود. افراد ورزشکار به دلیل انجام فعالیت‌های سنگین بیش از سایرین در معرض چنین آسیب‌هایی هستند. البته انجام مداوم برخی از کارها نظیر کارهای هنری، تایپ کردن و هر کاری که باعث دست سر و کار داشته باشد، ممکن است درد مفصل مزمن دست را به وجود بیاورد. در صورتی که با این مشکل مواجه هستید، به پزشک مراجعه کنید و یا می‌توانید از خدمات مشاوره استخوان و ارتوپدی آنلاین نیز کمک بگیرید.
روش‌های درمان درد مفاصل و استخوان‌ها
جهت درمان درد مفاصل راهکارهای مختلفی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به درمان‌های دارویی، درمان خوراکی، ماساژ درمانی، ورزش درمانی و درمان گیاهی اشاره نمود. در ادامه مطلب ما در رابطه با درمان‌های درد مفاصل بیشتر صحبت می‌کنیم. ضمناً تعویض مفاصل نیز جزو درمان‌هایی است که برای حل مشکلات مفاصل انجام می‌شود؛ اما باید در این خصوص راهنمایی‌های لازم را از پزشکان تعویض مفصل دریافت نمایید.
درمان دارویی درد مفاصل، مسکن برای درد مفاصل
از جمله داروهای متداول برای درمان درد مفاصل، داروهای ضد التهاب است که ضمن کاهش میزان التهاب در اطراف مفصل، به بیماران کمک می‌کنند تا درد کمتری به آنها تحمیل شود. این داروها شامل مواردی نظیر ایبوپروفن، ناپروکسن، استیل سالیسیلیک اسید و… می‌باشد. در برخی از مواقع پزشک جهت درمان درد از تزریق کورتون به مفصل استفاده می‌کند و در موارد بسیار نادری نیز از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن نظیر متوترکسات گرفته می‌شود. در صورتی که درد مفاصل دلیل بیماری‌های زمینه‌ای همچون سرطان، نقرس یا انواع و اقسام عفونت‌ها باشد؛ پزشکان ابتدا به درمان و کاهش این بیماری‌ها اقدام می‌کنند که معمولاً در چنین شرایطی درمان‌هایی نظیر تجویز مکمل‌های دارویی و آنتی بیوتیک و یا حتی شیمی درمانی ( برای سرطان) انجام می‌شود.
درمان خوراکی درد مفاصل، برای درمان درد مفاصل چه بخوریم؟
پژوهشگران طبق تحقیقات نتیجه گرفته‌اند که خوردن و استفاده از بعضی غذاها می‌تواند کاهش یا افزایش دردهای مفصلی را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال اگر روزانه یک فنجان شربت تهیه شده از سرکه سیب را میل کنید، به احتمال زیاد میزان درد مفاصل شما کاهش پیدا می‌کند. شربت سرکه سیب شامل یک فنجان آب گرم و یک قاشق غذاخوری سرکه سیب و کمی عسل می‌باشد. ضمناً اسیدهای چرب امگا ۳ جزو موادی هستند که در کاهش دردهای مفصلی نقش چشمگیری دارند. همچنین به افرادی که با مشکل درد مفصل مواجه هستند، مصرف منظم ماهی و مکمل‌های حاوی امگا ۳ را توصیه می‌کنیم که سبب کاهش چشمگیر درد مفاصل می‌شود. پس در پاسخ به این سوال که برای درد مفاصل چه چیزی را باید بخوریم، باید گفت هر ماده غذایی که دارای ویتامین، کلسیم، مواد معدنی، دانه‌های روغنی، غلات انواع و اقسام سبزیجات، لبنیات و… باشد، روی کاهش درد مفاصل تاثیر می‌گذارد. فراموش نکنید که پرتقال، پیاز، روغن زیتون، گیلاس، چای سبز و زنجبیل جزو خوراکی‌هایی هستند که بهتر است در رژیم غذایی افراد مبتلا به درد مفاصل قرار بگیرند. نکته مهم اینجاست که افراد مبتلا به دردهای مفصلی و عضلانی بهتر است مصرف قند و شیرینی، چربی‌های اشباع، الکل، نمک، غذاهای حاوی امگا ۶ را تا حد امکان قطع یا محدود کنند.
درمان درد مفاصل با ماساژ و ورزش
با انجام دادن حرکات ورزشی صحیح و مشخص و بهره‌گیری از ماساژ درمانی می‌توانید دردهای مفصلی خود را کم کنید. به عنوان مثال ورزش‌های آبی نظیر شنا و آیروبیک آبی، ضمن تقویت مفاصل، درد این نواحی را کم می‌کنند. همچنین برخی از ورزش‌های رزمی سبک نظیر تایچی نیز ضمن کاهش فشار عضلات، روی بهبود دردهای مفصلی اثرگذار است. علاوه بر ورزش، ماساژ نیز یک راه مناسب برای کاهش دردهای مفصلی است که بهتر است برای انجام ماساژ از روغن‌ها و کرم های حاوی کپسایسین استفاده کنید. این ماده جزو ترکیبات اصلی فلفل قرمز است و در بهبود دردهای عضلانی نقش دارد. استفاده از روغن سیاه دانه و روغن زیتون نیز برای مفاصل خوب است و موجب کاهش درد می‌شود. بعد از ماساژ نیز بهتر است ناحیه مورد نظر را با پارچه گرمی پوشانده و با انجام این کار، از میزان درد تا حد زیادی بکاهید. مواردی نظیر استفاده از زانوبند، بریس، پیاده‌روی‌های روزانه، اجتناب از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین و بهره‌گیری از کمپرس سرد نیز جزو مواردی است که در زمره درمان‌های خانگی درد مفاصل قرار می‌گیرد.
درمان گیاهی درد مفاصل
اخیرا درمان‌های گیاهی درد مفاصل طرفداران زیادی پیدا کرده است و خوشبختانه طبق تحقیقات پزشکی به عمل آمده، برخی از گیاهان دارویی روی کاهش دردهای مفصلی بسیار تاثیر می‌گذارند. در واقع از بسیاری از این گیاهان برای ساخت داروهای درمان درد مفصل نیز بهره گرفته می‌شود. اکالیپتوس، گیاه پنجه گربه، چای سبز، زنجبیل، آلوئه‌ورا و فلفل سیاه از جمله گیاهان تاثیرگذار روی کاهش درد مفاصل هستند که می‌توان به شکل موضعی یا خوراکی از آنها استفاده نمود.
علاوه بر موارد ذکر شده، بر اساس تحقیقات صورت گرفته یک گیاه فوق العاده مفید و منحصر به فرد برای بیماری‌های مفصلی وجود دارد که در جهان با نام علمیCurcuma longa شناخته می‌شود و این گیاه چیزی نیست به جز زردچوبه که خوشبختانه جزو ادویه‌های رایج در کشور ما می‌باشد. ایرانی‌ها برای اکثر غذاهای خود از زردچوبه استفاده می‌کنند. البته کشورهای جنوب آسیا و هند نیز از زردچوبه به عنوان یکی از ادویه‌های متداول خود استفاده می‌کنند. این گیاه خاصیت ضد التهابی بسیاری دارد و برای درمان درد مفصل و ورم زانو به وفور استفاده می‌شود. ماده اصلی زردچوبه کورکومین می‌باشد که خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی داشته و دقیقاً مانند یک داروی مسکن عمل می‌کند و با استفاده از آن، از درد مفصل کاسته می‌شود. طریقه مصرف آن نیز فوق العاده ساده است و به راحتی می‌توان به شکل خوراکی آن را مصرف نمود. برخی از افراد کپسول‌های زردچوبه را نیز بهره می‌گیرند. البته مصرف موضعی، یعنی استفاده از کرم‌های زردچوبه نیز روی کاهش دردهای مفصلی تاثیرگذار است. شما می‌توانید از کرم‌های حاوی زردچوبه یا خمیر زردچوبه که ترکیب زردچوبه با کمی آب است نیز به شکل موضعی استفاده کنید و این درمان برای مشکل ورم زانو خیلی تاثیر مثبت دارد. بنابراین استفاده از این ادویه ارزشمند و پرخاصیت در نوشیدنی‌های روزانه و غذاها مناسب است. دقت داشته باشید که مصرف خوراکی زردچوبه بهترین طریقه استفاده آن برای درد مفاصل است و می‌توانید ترکیباتی را نظیر شیر زردچوبه همراه با عسل، نیمروی زردچوبه، اسموتی زردچوبه، دمنوش زردچوبه و زنجبیل و…را درست کرده و میل کنید؛ خواهید دید که تا حد زیادی درد مفاصل شما کم می‌شود. جهت استفاده از درمان‌های خانگی می‌توانید از پزشکان طب سنتی نیز راهنمایی‌های دقیق‌تر را دریافت کنید.
درد مفاصل بعد از کرونا
_سوال بیمار:
من حدود یک ماه پیش به کرونا مبتلا شدم و الان ۱۴ روز از اتمام قرنطگیم گذشته و مدت دو روز است که دچار درد مفصل زانو شده‌ام؛ به گونه‌ای که اصلاً نمی‌توانم قدم بردارم یا از پله پایین و بالا روم. ممکنه این عارضه بیماری کرونا یا عوارض دارو هوایی که تو این مدت مصرف کردم باشه؟
_پاسخ دکتر رقیه زارع دکترای تخصصی طب سنتی ایرانی:
با سلام، با استفاده از مواد غذایی تقویت کننده نظیر کته ماهیچه با شوید، فسنجان بادام، زرده تخم مرغ با آویشن و جوجه کباب با نارنج بدنتان را تقویت کنید و سعی کنید در طول روز یک قاشق مرباخوری دم کرده بابونه را میل نمایید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
همانطور که در قسمت‌های قبل گفته‌ایم، درد مفاصل ممکن است ابتدا خفیف باشد و به تدریج شدید گردد؛ به گونه‌ای که این درد غیر قابل تحمل خواهد شد. اما توصیه ما این است که زمانی که دردهای خفیف را نیز احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود؛ زیرا مفاصل استخوان‌ها جزو اجزای حیاتی بدن محسوب می‌شوند که همه فعالیت‌های روزانه فرد به آن وابسته است. پس باید دردهای مربوط به آن را جدی گرفت و برطرف کردن مشکلات این ناحیه را زمانی که درد هنوز شدید نشده است، در اولویت قرار داد. در صورتی که دچار درد ناگهانی و شدید مفاصل شدید، می‌توانید از خدمات مشاوره پزشکان آنلاین نیز بهره بگیرید. در این مطلب تلاش کردیم در رابطه با درد مفاصل، علت‌ها و راههای تشخیص و درمان آن مطالب مفیدی را به شما عزیزان ارائه دهیم. امیدواریم توانسته باشیم با ارائه این توضیحات اطلاعات شما را در این زمینه افزایش دهیم. در پایان از صبر و توجه شما دوستان گرامی سپاسگزاریم.
[html_block id=”9603″]
