تربیت کودکان برای والدین به طور کلی یک چالش بزرگ است و وقتی که کودک عمداً رفتارهای ناپسند از خود نشان میدهد، این چالش دشوارتر نیز میشود. والدین باید توجه ویژهای به روشهای تربیتی خود داشته باشند، زیرا کودکان عادی به راحتی به دستورات والدین گوش میدهند و از آنها پیروی میکنند. اما کودکان لجباز معمولاً از رفتارهای ناپسند خود ابراز پشیمانی نمیکنند و نسبت به انتقادات والدین بیتوجه هستند. در چنین شرایطی، بسیاری از والدین از روشهای نادرستی برای تربیت این کودکان استفاده میکنند و به تنبیههای بدنی روی میآورند، در حالی که این روشها تنها اوضاع را وخیمتر میکند و باعث میشود کودک نافرمان حتی بیشتر عصیان کند.

تربیت کودک نافرمان و لجباز
روشهای اصولی تربیت کودک نافرمان توسط والدین و پرستار کودک در منزل:
برخورد با کودک نافرمان به نظر چالشبرانگیز میآید، اما کلید موفقیت در این است که والدین با حفظ آرامش و کنترل احساسات خود، از روشهای مناسب استفاده کنند. در ادامه، چند روش اصولی که والدین و پرستاران باید به آنها توجه کنند، ارائه میشود:
-
منظور خود را به کودک منتقل کنید:
استفاده از کلمات منفی برای کودکان قابل فهم نیست. به عنوان مثال، هنگامی که به کودک میگویید “در اتاق توپ بازی نکن”، او ممکن است این جمله را درک نکند و به این فکر کند که اگر توپ بازی نکند، باید کاری دیگر انجام دهد. بنابراین، بهتر است این جمله را به صورت مثبت بیان کنید: “توپ را در دست نگهدار.”
-
با کودک خود بازی کنید:
والدین میتوانند با بازی، آموزشهایی را به کودک ارائه دهند. شناسایی علایق کودک و استفاده از آنها برای تشویق او به رفتارهای مثبت، بسیار مؤثر است. مثلاً میتوانید بگویید: “اگر اسباببازیهایت را جمع کنی، میتوانی با دوستانت بازی کنی یا به بازیهای آنلاین بپردازی.”
-
از علایق کودک برای تشویق او استفاده کنید:
هنگامی که کودک رفتار مثبتی از خود نشان میدهد، میتوانید از علاقهمندیهای او برای تقویت این رفتار استفاده کنید. با تشویق کودک به رفتارهای خوب، میتوانید به شکلگیری عادات مثبت در او کمک کنید.
با رعایت این نکات، والدین میتوانند به بهبود رفتار کودک نافرمان کمک کرده و محیطی مثبت برای رشد و توسعه او فراهم کنند.
-
از واکنشهای احساسی پرهیز کنید:
وقتی کودک نافرمان شما از موضوعی ناراحت است، نباید به او احساساتی پاسخ دهید. برای مثال، اگر کودک از درس خواندن خسته شده، بهتر است به جای دلسوزی و اجازه دادن به او برای بیاحترامی به معلم، با همدلی بگویید: “من میدانم که خستهای و احساس سختی میکنی، اما تو یک دانشآموزی و باید به تکالیفت رسیدگی کنی. میتوانی کمی استراحت کنی و سپس دوباره به درسهایت برگردی.”
-
به کودک تفکر و پیامدهای رفتار را آموزش دهید:
کودکان نافرمان معمولاً به عواقب کارهایشان فکر نمیکنند. وقتی کودک لجباز شما میگوید “دیگر نمیخواهم درس بخوانم”، والدین باید آرامش خود را حفظ کنند و با طرح سوالاتی، او را به فکر کردن درباره پیامدهای این تصمیم وا دارند. به او بگویید: “اگر درس نخوانی، ممکن است نمره خوبی نگیری و از امتحان رد شوی.” این نوع پرسشها به کودک کمک میکند تا به تفکر و درک عواقب رفتارهای خود بپردازد.

تربیت کودک نافرمان و لجباز
-
انرژی خود را بهطور هوشمندانه صرف کنید:
سعی کنید درباره مسائلی که اهمیت چندانی ندارند، با کودک نافرمان خود جر و بحث نکنید. اگر کودک به لباس مورد علاقهاش علاقهمند است و شما با آن مخالفید، نیازی به بحث زیاد نیست. انعطافپذیری در چنین مواردی میتواند به شما کمک کند تا با قدرت بیشتری در تربیت کودک خود موفق شوید.
-
کنترل خود را حفظ کنید:
بحث با کودک نافرمان به او این احساس را میدهد که میتواند با شما مقابله کند و رفتارهایش پرخاشگرانهتر شود. اگر کودک خطایی مرتکب شده و میخواهد با شما درگیر شود، بهترین روش این است که بگویید: “بیایید در مورد کاری که انجام دادی صحبت کنیم، اما اکنون نمیخواهم درباره این موضوع بحث کنم.” سپس از او فاصله بگیرید. این کار میتواند قدرت شما را حفظ کند و از ایجاد تنش بیشتر جلوگیری کند.
-
زمان مناسبی برای گفتگو انتخاب کنید:
تلاش کنید در شرایط آرام و مساعد با کودک خود صحبت کنید. به او توضیح دهید که خانوادهای که در آن زندگی میکند دارای قوانینی و ارزشهای خاص است که باید رعایت کند. هدف خانواده، آسیب زدن به او نیست، بلکه فراهم کردن آیندهای روشن و موفق با روشهای تربیتی مناسب است.

تربیت کودک نافرمان و لجباز
خصوصیات شخصیتی کودکان نافرمان:
کودکان نافرمان تمایل دارند در کانون توجه باشند و مورد تحسین قرار بگیرند. این کودکان معمولاً مستقل، شیطان و شلوغکارند و دوست دارند در مرکز امور قرار بگیرند. همچنین، کودکان لجباز بسیار پرانرژی هستند و برای دستیابی به فعالیتهای مورد علاقهشان به شدت تلاش میکنند.