شایع‌ترین بیماری مفصلی آرتروز است که به صورت اختصاری OA نامیده می‌شود. آرتروز یک بیماری است که موجب ملتهب شدن و از بین رفتن تدریجی غضروف میان مفاصل خواهد شد که در نتیجه چنین اتفاقی، فرد با دشواری و درد حرکت را تجربه می‌کند. مفصل محل پیوند دو استخوان با یکدیگر است که از بافتی محافظ به نام غضروف پوشیده شده است و در بیماری آرتروز این غضروف از بین رفته و هنگام حرکت استخوان‌ها روی یکدیگر ساییده می‌شوند. اگرچه این بیماری معمولاً بیماری دوران پیری است؛ اما افراد بزرگسال در هر سنی ممکن است با آن دچار شوند. بیماری آرتروز به نام‌های بیماری مفصل دژنراتیو و بیماری آرتریت نیز شهرت پیدا کرده است. اما از کجا بفهمیم به این بیماری مبتلا شدیم و راه درمان آن چیست؟ در مقاله امروز ما قصد داریم در رابطه با ین بیماری و انواع راه‌های درمان آن به طور کامل صحبت کنیم؛ لذا از شما دوستان عزیز دعوت می‌کنیم که ما را تا انتها همراهی بفرمایید.
علائم بیماری آرتروز کدام است؟
زمانی که این بیماری در مراحل اولیه خود قرار گرفته است، ممکن است در فرد مبتلا هیچ عارضه‌ای را ایجاد نکند؛ اما با گذشت زمان عارضه‌های بیماری آرتروز ظاهر شده و از یک یا چند مفصل بدن بیمار آغاز می‌شود. مهمترین نشانه ابتلا به این بیماری، درد و سفتی در مفاصل می‌باشد؛ یعنی اگر در مفاصل بدن خود نظیر مفصل زانو، مفصل مچ دست، مچ پا و… احساس درد کردید، به طوری که این درد برایتان حرکت را سخت و عذاب آور کرده بود، بلافاصله با پزشکان متخصص در این زمینه صحبت کنید. البته می‌توانید سوالات خود را از پزشکان آنلاین نیز بپرسید. از دیگر نشانه‌های بیماری OA می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
-تورم در ناحیه آسیب دیده و مبتلا به آرتروز
-احساس حساسیت و گرما در مفاصل
-شنیدن صدای تق تق یا ترک خوردگی در مفصل
-خشک شدن و درد مفصل که پس از بی‌حرکت ماندن درد آن بیشتر نیز خواهد شد.
-مشکل در حرکت دادن مفصل
-کاهش حجم عضله
سوال از کجا متوجه شویم که آرتروز داریم را به یاد دارید؟! پاسخ قطعی به این سوال عواملی است که در قسمت فوق گفته شد؛ لذا آنها را کاملاً جدی بگیرید. پیشرفت آرتروز نیز شامل مواردی نظیر التهاب خفیف بافت‌های اطراف مفاصل، رشد استخوان در اطراف مفاصل و صدمه و از بین رفتن کلیه غضروف‌ها می‌باشد. بهتر است وقتی که علائم اولیه را مشاهده کردید، ظرف سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید تا از مزمن شدن و پیشرفت بیماری جلوگیری نمایید. لازم به ذکر است که خطر ابتلا به این بیماری با گذشت زمان و افزایش سن بیشتر خواهد شد.
علت ابتلا به بیماری آرتروز
هنوز دلیل دقیق این بیماری مشخص نشده است؛ اما پزشکان معتقدند هنگامی که بدن قادر نباشد بافت مفصلی را به روش معمول ترمیم کند، آرتروز به وجود می‌آید. به همین دلیل است که اغلب افراد مسن را درگیر این بیماری می‌شوند. اما باز هم می‌گوییم امکان ابتلای آرتروز برای افراد در هر سنی وجود دارد. در واقع در بیماری آرتروز آسیب مفصلی به وجود آمده که با گذشت زمان جمع شده و بیشتر نیز خواهد شد.
- دلایل ژنتیکی: بعضی از ویژگی‌های ژنتیکی هستند که خطر مبتلا شدن افراد به بیماری آرتروز را بالا می‌برند. در واقع هنگامی که بیماری آرتروز دلیل ژنتیکی داشته باشد، حتی می‌تواند در اوج جوانی نیز رخ دهد. پس سابقه خانوادگی یکی دیگر از موارد پاسخ سوال از کجا بفهمیم آرتروز داریم، می‌باشد.
- ضربه و استفاده بیش از حد: استفاده بیش از حد از مفصل، آسیب یا جراحی توانایی بدن را در رابطه با ترمیم معمولی مفصل کم کرده و در پی آن بیماری آرتروز به وجود می‌آید. البته این بیماری جزو آن دسته بیماری‌هایی است که ممکن است چند سال طول بکشد تا علائم آن خود را نشان دهد؛ لذا می‌توانید با یک دکتر روماتولوژی در این زمینه مشورت کنید. توجه داشته باشید که در برخی از مواقع ورزش‌هایی که حرکات تکراری زیادی دارند و یا بعضی از مشاغل که احتیاج بیش از حد به ایستادن دارند، می‌توانند زمینه ساز بیماری آرتروز گردد.
- چاقی: چاقی و اضافه وزن جزو عوامل شایعی است که باعث آرتروز شده و حتی در صورت ابتلا، علائم و عوارض آن را تشدید می‌کند. پس همیشه مراقب وضعیت بدن خود و وزنتان باشید.
انواع آرتروز در بدن
به صورت کلی آرتروز به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود؛ اما انواع دیگری هم دارد که در این قسمت آنها را معرفی خواهیم کرد.
∆ آرتروز اولیه: رایج‌ترین نوع استئوآرتریت که تشخیص داده می‌شود و علت آن ساییدگی و پارگی است و با گذشت زمان ممکن است ایجاد شود، آرتروز اولیه بوده که معمولاً با پیری رخ می‌دهد و افزایش سن را می‌توان مهمترین و اصلی‌ترین عامل برای ابتلا به آن دانست. از این رو هر چقدر استفاده و حرکت از مفاصل بیشتر باشد، رنج و درد برای فرد مبتلا نیز افزایش پیدا می‌کند؛ لذا در پاسخ به سوال از کجا بفهمیم آرتروز داریم، برای نوع اولیه آن ایجاد درد و بالا رفتن سن پاسخ صحیح می‌باشد. معمولا افراد از ۶۰ سالگی به بعد به این بیماری مبتلا می‌شوند.
∆ آرتروز ثانویه: این شکل از آرتروز به دلیل تغییر شرایط محیط غضروف رخ می‌دهد. مثلاً عواملی نظیر ناهنجاری‌های مادرزادی مفصل، عفونت‌ها، نقص متابولیکی، ضربه شدید، اختلالات و بیماری‌هایی که عملکرد و ساختار طبیعی غضروف را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند و… این نوع آرتروز در افراد جوان‌تر یعنی افرادی که ۴۵ تا ۵۰ سال دارند مشاهده می‌شود.
∆ آرتروز دست: بیماری آرتروز ممکن است نواحی مختلف دست فرد را درگیر کند. به عنوان مثال نوک انگشت بند میانی هر انگشت، مفصل اتصال انگشت شست به دست و مچ از جمله نواحی در دست است که ممکن است درگیر بیماری آرتروز شود که با نشانه‌ها و علائمی همچون ضعف، سرخی، تورم، درد، سفت شدن مفصل، مشکل در حرکت دادن، کاهش دامنه حرکت، به گوش رسیدن صدای خرد شدن هنگام تکان دادن و نیز مشکل در نگه داشتن اشیا همراه می‌باشد. در رابطه با این سوال که از کجا بفهمیم آرتروز داریم، توجه کردن به نشانه‌ها اولین قدم است. ناگفته نماند که زنان بیش از مردان مستعد ابتلا به این بیماری هستند و غالباً در سنین پایین نیز به بیماری آرتروز مبتلا می‌شوند؛ خصوصاً آرتروز دست که جزو بیماری‌های شایع در خانم‌هاست.
∆ آرتروز زانو: این نوع آرتروز ممکن است یک زانو یا هر دو زانو را تحت تاثیر خود قرار دهد و عوامل ایجاد کننده آن مواردی مثل سن، سابقه ژنتیکی و آسیب دیدگی می‌باشد.
_آرتروز زانو چیست؟
_ورزشکارانی که حرکات تکراری و گسترده‌ای انجام می‌دهند مانند دوندگان یا ورزشکاران ورزش تنیس، ممکن است در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار بگیرند. در واقع می‌توان گفت کسانی که روی یک ورزش تمرکز و تمرین دارند و از بعضی از ماهیچه‌های بدنشان بیش از حد کار می‌کشند و از بعضی دیگر چندان کار نمی‌کشند، بی‌ثباتی و تضعیف را در مفصل زانو ایجاد می‌کنند. پزشکان آرتروز زانو را در ۵ مرحله تقسیم بندی کرده‌اند که مرحله ۱ آن یک زانوی طبیعی و سالم را در نظر دارد و مرحله ۵ آن به شدیدترین نوع آرتروز و دردناک‌ترین نوع آن اختصاص پیدا می‌کند. پزشکان فلوشیپ جراحی زانو برای روند درمانی جراحات شدید می‌توانند کمک کنند.
ضمنا از جمله علائم آرتروز زانو می‌توان به سفت شدن و خشک شدن مفصل پس از چندین ساعت، بی‌حرکت بودن و یا حساسیت زانو هنگام زانو زدن و خم شدن و نیز احساس درد بعد از یک پیاده‌روی یا دویدن طولانی اشاره نمود.
∆ آرتروز گردنی: این نوع بیماری بیشتر وابسته به سن است و بیش از ۸۰ درصد از افراد مبتلا بالای ۶۵ سال، آن را دارند. آرتروز گردنی در خانم‌ها و آقایان دیده می‌شود و معمولاً ضمن تحلیل رفتن غضروف‌های اطراف گردن، این بیماری به وجود می‌آید که در اوایل ابتلا علائم چندانی ندارد، اما با گذشت زمان نشانه‌ها و علائم آن خود را نشان می‌دهد. نشانه‌های آرتروز گردنی عبارت است از:
- ضعف عضلانی
- سردرد بیشتر در قسمت پشت سر
- سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در پاها و بازوها
- درد در شانه پایین بازو یا انگشتان
- سفتی و خشکی در گردن
در بعضی از موارد که علائم جدی‌تر شده و بیماری شدیدتر است ممکن است شانه‌هایی مانند از دست دادن کنترل ادرار و روده و از دست دادن تعادل نیز دیده شود.
[html_block id=”9603″]
پیشگیری از آرتروز
برخی از فاکتورهای ابتلا به این بیماری نظیر جنسیت، ژنتیک و سن قابل کنترل نیستند؛ اما برخی از فاکتورها هستند که می‌توان آنها را مدیریت و کنترل نمود و خطر ابتلا به آرتروز را کاهش داد. لذا به نکاتی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، توجه کنید تا بتوانید خطر ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کنترل کنید:
° از بدن خود مراقبت کنید: در صورتی که ورزشکار هستید یا شغلتان به نحوی است که فعالیت بدنتان زیاد است، بایستی مراقب خود باشید. سعی کنید کفش‌هایی را تهیه کنید که میزان صدمه به زانوی شما را کاهش دهند و ورزش‌هایتان را به نحوی انجام دهید که همه عضلات شما را به یک اندازه درگیر کنند و از فشار بیش از اندازه به یک مفصل یا ماهیچه خاص جلوگیری کنید.
° مراقب وزن خود باشید: همیشه و در همه حال سعی کنید وزن بدن خود را متناسب با قد، سن و جنسیتتان نگه دارید؛ زیرا چاقی عامل بسیاری از بیماری‌ها از جمله آرتروز است.
° رژیم غذایی سالم داشته باشید: سعی کنید یک رژیم غذایی متنوع و سالم داشته باشید و طیف وسیعی از غذاها و میوه‌ها را در آن بگنجانید تا همه ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها، فیبر و… به بدنتان برسد.
° استراحت کافی داشته باشید: یکی از نکات بسیار مهم برای سلامتی بدن، داشتن خواب و استراحت کافیست. در زمینه پیشگیری از ابتلا به بیماری آرتروز نیز این امر مهم و ضروری است
توجه داشته باشید در صورت ابتلا به دیابت با کنترل کردن میزان قند خونتان، خطر ابتلا به آرتروز نیز برای شما کنترل می‌شود. ضمنا التهاب، تورم و درد جزو شایع‌ترین علائم آرتروز می‌باشند.
درمان آرتروز
پس از سوال از کجا بفهمیم آرتروز داریم، اکنون به سوال مربوط به درمان قطعی آرتروز می‌رسیم. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که درمان این بیماری تا حد زیادی به شدت علائم و موقعیت‌ها بستگی دارد. در بیشتر مواقع با داروهای تسکین درد و تغییر سبک زندگی این بیماری تا حد زیادی درمان می‌شود. اما توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم، بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه نمایید. البته می‌توانید از پزشکان آنلاین نیز کمک بگیرید. در ادامه برخی از راهکارها و درمان‌های خانگی را جهت کمک بیشتر به درمان بیماری آرتروز آورده‌ایم. پس به آنها توجه نمایید.
| ورزش: داشتن فعالیت بدنی، عضلات و ماهیچه‌های اطراف مفاصل را تقویت می‌کند و سفتی آنها را تا حد زیادی برطرف خواهد کرد. پس سعی کنید ورزش‌ها و فعالیت‌های آرامی نظیر شنا یا پیاده‌روی را انتخاب کنید و در طول روز یا یک روز در میان حداقل به مدت ۳۰ دقیقه آنها را انجام دهید. ورزش‌هایی نظیر یوگا نیز علاوه بر ایجاد احساس خوب در روح و روان و افزایش تمرکز، انعطاف پذیری مفاصل را نیز بهبود می‌بخشد.
| کاهش وزن: داشتن اضافه وزن فشاری را به مفاصل وارد کرده که در نهایت باعث درد می‌شود؛ لذا اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید با روش‌های اصولی یعنی با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش به شکل همزمان، وزنتان را کاهش دهید. به طور کلی داشتن وزن نرمال، خطر ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی دیابت و بیماری‌های مفصلی نظیر آرتروز را کاهش می‌دهد.
| خواب کافی: داشتن خواب کافی برای همه افراد ضروریست؛ لذا برای اینکه از التهاب و تورم عضلات خود جلوگیری کنید، باید خواب درست و کافی و اصولی داشته باشید. کسانی که شب‌ها نمی‌خوابند و روزها خواب هستند، این زمینه ساز بروز بیماری‌های مختلفی در بدنشان خواهد شد. بنابراین منظور از خواب کافی این است که راس ساعت مقرر و به مقدار کافی در شب‌ها بخوابید.
| کمپرس سرد یا گرم: جهت رفع سفتی و درد عضلات، از کمپرس گرم یا سرد چند بار در روز و در هر بار به مدت ۲۰ دقیقه روی مفاصل خود استفاده کنید.
| رژیم غذایی: برای کاهش التهاب و تقویت مفاصل سعی کنید از مواد مغذی مختلفی استفاده کنید؛ زیرا مواد غذایی مفید می‌توانند از ابتلا به بیماری آرتروز جلوگیری کرده و یا روند پیشرفت بیماری را کند کنند. پس مصرف سبزی‌ها و میوه‌هایی که آنتی اکسیدان دارند را فراموش نکنید. از غذاهای لبنی کم چرب که دارای ویتامین D و کلسیم هستند نیز غافل نشوید. بهره‌گیری از روغن‌های سالم نظیر روغن زیتون کاملاً طبیعی بسیار عالی است. سعی کنید مصرف ویتامین C، ویتامین D، اسیدهای چرب امگا ۳ و بتاکارون را در اولویت قرار دهید. ضمناً دقت داشته باشید که از مصرف غذاهای ناسالم مانند غذاهایی که کاملاً فرآوری شده‌اند، حاوی شکر افزودنی هستند و یا چربی‌های اشباع دارند پرهیز کنید. مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز نیز مضر است.
داروهای آرتروز
جهت درمان آرتروز داروهای مختلفی وجود دارد که به بیماران برای تسکین درد و تورم کمک می‌کند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
~ مسکن‌های خوراکی: برخی از مسکن‌ها نظیر استامینوفن که میزان درد را کاهش می‌دهند، اما تورم را کم نمی‌کنند جزو مسکن‌های خوراکی محسوب می‌شوند.
~ مسکن‌های موضعی: این مسکن‌ها به شکل ژل، کرم و پماد قابل استفاده هستند که برای درد آرتروز خفیف داروی بسیار مناسبی هستند. هنگام استفاده از مسکن‌های موضعی، کاهش درد مفصل را شاهد هستید.
~ NSAIDs: داروهای ضد درد و ضد التهاب غیراستروئیدی هستند که علاوه بر کاهش درد، تورم را نیز کم می‌کنند؛ مانند ناپروکسن و ایبوپروفن
~ داروهای ضد افسردگی: در برخی از مواقع ممکن است پزشک داروهای ضد افسردگی همچون دولوکستین را برای بیمار تجویز کند تا درد آرتروز نیز کم شود.
~ کورتیکواستروئیدها: این داروها غالباً به شکل خوراکی قابل استفاده هستند و ممکن است به شکل تزریق مستقیم در مفصل نیز تجویز شوند.
درمان‌های طبیعی آرتروز
درمان‌های سنتی و گیاهی هستند که به کاهش درد و تورم مفاصل کمک کرده و به نوعی می‌توان گفت درمان طبیعی آرتروز محسوب می‌شوند؛ به عنوان مثال چای سبز، زنجبیل و روغن ماهی جزو این موارد می‌باشد. البته گزینه‌هایی نظیر فیزیوتراپی، ماساژ و طب سوزنی نیز برای کسانی که از درمان‌های فوق نتیجه نگرفته‌اند، کمک کننده است. نکته مهمی که اینجاست این است که اگر قصد استفاده از مکمل‌های سنتی و گیاهان دارویی را دارید، حتماً پیش از آن با دکتر آرتروز خود مشورت نمایید تا با دیگر داروهای استفاده شده، تداخلی نداشته باشند. به طور کلی توصیه می‌کنیم برای درمان هر بیماری به هیچ عنوان از داروهای گیاهی و شیمیایی به شکل خودسرانه استفاده نکنید و قبل از انجام هر کاری با پزشک مشورت نمایید.
کبودی و خون مردگی پشت کتف و زیر گردن
_سوال بیمار:
خواهرم ۴۱ سالشه و مدتیه در ناحیه گردن خودش احساس درد خیلی شدیدی داره و پشت گردنش دچار خون مردگی و کبودی شده. با مراجعه به پزشک ارتوپدی، پزشک روماتولوژی و جراح مغز و اعصاب و بعد از انجام ام آر آی دلیل خون مردگی و کبودی تشخیص داده نشده. آیا این کبودی می‌تونه مربوط به مشکلات قلبی باشه؟ آخه این اواخر خیلی زود خسته می‌شه.
_پاسخ دکتر زهرا بهرامی کارشناس مامایی:
سلام درد گردن ممکنه به دلیل آرتروز و پوزیشن‌های نادرست و فشار مازاد بر گردن باشد؛ اما خون مردگی‌های بدون صدمه و بدون علت، احتیاج به بررسی بیشتری دارد. آیا داروی آسپرین استفاده می‌کنند و یا مشکل انعقادی دارند؟
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که درمان قطعی آرتروز چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بیماری آرتروز جزو بیماری‌های مزمن است که متاسفانه در حال حاضر هیچگونه درمان قطعی برایش وجود ندارد. اما اگر سفتی مفاصل و درد را نادیده بگیرید، به مرور زمان قطعاً میزان درد تشدید پیدا کرده و برایتان فوق العاده آزاردهنده خواهد شد. پس توصیه می‌کنیم با مشاهده خفیف‌ترین علائم نیز به پزشک مراجعه کنید تا زمانی که تشدید پیدا نکرده باشد، بتوانید از راهکارهای درمانی بهره بگیرید. در این مقاله ما در رابطه با بیماری آرتروز و راه‌های درمان آن صحبت کردیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد. از اینکه تا پایان در کنار ما بودید متشکریم.
