یکی از مشکلات رایج در مدارس که معلمان و کادر آموزشی با آن مواجه هستند، رفتارهای شلوغ و پر سر و صدای برخی از کودکان در کلاسهای درس است. این کودکان که اغلب انرژی زیادی دارند، نمیتوانند تمرکز لازم را در درسها داشته باشند و گاهی باعث حواسپرتی دیگر همکلاسیها میشوند. بنابراین، ضرورت دارد که به شیوههای صحیح برخورد با بچههای شلوغ در مدرسه پرداخته شود تا این مشکل حل شود. در این مقاله به بررسی روشهای مناسب و موثر برای کاهش شلوغی کودکان در مدارس خواهیم پرداخت و نکاتی را مطرح خواهیم کرد که میتواند به معلمان و والدین در مواجهه با این وضعیت کمک کند.
علت شلوغی بچهها در مدرسه چیست؟
چرا برخی از کودکان در مدرسه شلوغ میکنند؟ این سؤال میتواند پاسخهای مختلفی داشته باشد، اما مهمترین دلیل آن، برخورداری این کودکان از انرژی زیاد است. بسیاری از این کودکان انرژی خود را از طریق فعالیتهای جسمی و شلوغی در محیط مدرسه تخلیه میکنند. آنها غالباً نمیتوانند تفاوتی بین محیط مدرسه و سایر مکانها قائل شوند و در نتیجه در هر شرایطی از خود رفتارهایی نشان میدهند که میتواند توجه معلمان و همکلاسیهایشان را جلب کند.
بهعنوان مثال، کودکی که به دلیل موفقیت در امتحانات و کسب نمرات عالی بسیار خوشحال است، ممکن است به شیطنت بپردازد تا هیجانات مثبت خود را ابراز کند. از سوی دیگر، کودکانی که ناراحت یا عصبانی هستند نیز میتوانند برای تخلیه این هیجانات به رفتارهای شلوغ و شیطنتآمیز روی آورند، زیرا آنها راهی بهتر از این برای کاهش استرس و هیجانات منفی خود نمیشناسند.
نحوه برخورد با بچههای شلوغ در مدرسه
برخورد مناسب با کودکان شلوغ و پرانرژی بسیار مهم است. این کودکان نیاز دارند که به شیوهای صحیح و با درک مناسب، هیجانات خود را ابراز کنند. بنابراین، باید از رفتارهای تنبیهی و سرزنشگرانه دوری کرد. اجبار کردن کودک به نشستن در گوشهای از کلاس یا سرزنش کردن او، نهتنها به کاهش رفتارهای شلوغ کمک نمیکند بلکه باعث میشود کودک احساس ناراحتی کند و حتی ممکن است به مدرسه و محیط کلاس علاقهاش را از دست بدهد. بنابراین، باید شیوهای را اتخاذ کرد که کودک بتواند هیجانات و احساسات خود را به شیوهای مناسب و در حد متعادل ابراز کند.
راهکارهای موثر برای مدیریت شلوغی کودکان در مدرسه
- قرار دادن کودک در نزدیکترین صندلی به معلم
یکی از دلایل اصلی شلوغی کودکان در کلاسهای درس، دور بودن آنها از دید معلم است. زمانی که کودکان از رفتارهای خود ترسی ندارند، معمولاً معلمان به دلیل نداشتن توجه کافی به آنها از اصلاح رفتارهایشان غافل میشوند. برای جلوگیری از این وضعیت، معلمان میتوانند کودکانی که بیشتر در کلاس شلوغ میکنند را در ردیفهای جلویی و نزدیک به خود قرار دهند. این کار باعث میشود کودک متوجه توجه بیشتر معلم به رفتارهایش شود و از شلوغی اضافی خودداری کند.
- ارتباط چشمی مستمر با کودکان شلوغ
برقراری ارتباط چشمی مداوم معلم با کودکان شلوغ در طول تدریس میتواند تاثیر زیادی بر کاهش شلوغی داشته باشد. زمانی که معلم به طور مداوم به چشمهای کودک نگاه کند، او متوجه میشود که توجه معلم به رفتارهایش جلب شده و باید حواس خود را بیشتر متمرکز کند. همچنین، معلم میتواند از کودکان خواسته تا خلاصهای از صحبتهای او را بیان کنند. این کار به معلم کمک میکند تا دقت و تمرکز کودک را ارزیابی کند.
نحوه برخورد با بچه های شلوغ در مدرسه
یکی از چالشهای مهمی که معلمان و سایر کادر مدرسه در هر مقطع تحصیلی با آن مواجه هستند، مسئله شلوغی و بازیگوشی برخی از کودکان در کلاس درس است. این کودکان معمولاً نمیتوانند توجه کافی به درس داشته باشند و علاوه بر این که تمرکز خود را از دست میدهند، باعث حواسپرتی سایر دانشآموزان نیز میشوند. در چنین شرایطی، معلمان نیاز دارند تا با روشهای صحیح و مؤثر، رفتار این کودکان را مدیریت کنند تا هم از روند آموزش جلوگیری نشود و هم حس اعتماد به نفس و تخیل طبیعی آنها آسیب نبیند.
در این مقاله، به بررسی علل شلوغی کودکان در کلاس و راهکارهایی برای مدیریت این رفتارها خواهیم پرداخت.
چرا برخی کودکان در مدرسه شلوغ میکنند؟
شلوغی کودکان در مدرسه معمولاً ناشی از انرژی زیاد و شیطنتهای طبیعی آنها است. بسیاری از کودکان به دلیل داشتن سطح بالای انرژی نیاز دارند تا این انرژی را در طول روز از طرق مختلف تخلیه کنند. برخی کودکان وقتی که هیجانزده یا خوشحال هستند، ممکن است بیشتر به شیطنت بپردازند و همینطور در مواقعی که ناراحت یا عصبانی هستند، از شیطنت به عنوان راهی برای کاهش احساسات منفی خود استفاده کنند.
به طور کلی، کودکان در این سنین به شدت نیاز دارند که هیجانات خود را ابراز کنند. اگر این هیجانات به شکل مناسب و در فضای صحیح بروز پیدا نکند، میتواند به مشکلات رفتاری و آسیبهای روانی منجر شود. بنابراین، لازم است که معلم و والدین با روشهایی مؤثر و هوشمندانه این شرایط را مدیریت کنند.
راهکارهای برخورد با بچههای شلوغ در مدرسه
- نشاندن کودک در نزدیکترین صندلی به معلم
یکی از دلایل اصلی شلوغی کودکان در کلاس درس این است که برخی از آنها احساس میکنند در معرض دید معلم قرار ندارند. زمانی که معلم توجه کافی به رفتارهای کودک نداشته باشد، کودک ممکن است در رفتارهای خود آزادتر شود. برای مقابله با این مشکل، معلم میتواند کودکان شلوغ را در ردیفهای جلو و نزدیکترین صندلی به خود بنشاند تا از شیطنتهای بیمورد آنها جلوگیری کند. این کار به طور طبیعی سبب میشود که کودک احساس کند نظارت بیشتری بر رفتارهایش است و در نتیجه کمتر به شلوغی بپردازد.
- برقراری ارتباط چشمی مستمر با کودک
برقراری ارتباط چشمی یکی از مؤثرترین روشها برای جلب توجه کودک در هنگام تدریس است. زمانی که معلم به کودک نگاه میکند و با او ارتباط برقرار میکند، کودک مجاب میشود که تمرکز بیشتری بر روی درس داشته باشد. معلم میتواند در حین تدریس از کودکان بخواهد که نکات اصلی گفتهشده را خلاصه کنند. اگر کودکی که به معلم نگاه میکرد نتواند خلاصهای از مطالب را بیان کند، این مسئله باید به طور جدی پیگیری شود و در صورت تکرار، معلم باید با والدین کودک صحبت کرده و در صورت لزوم، از مشاوره روانشناسی کمک بگیرد.
- محول کردن وظایف به کودک
یکی از روشهای مؤثر در کاهش شیطنت و شلوغی، واگذاری وظایف ساده به کودک است. این وظایف میتواند شامل کارهایی مانند پاک کردن تخته یا ترتیب دادن وسایل کلاس باشد. محول کردن وظایف به کودکان شلوغ علاوه بر اینکه به آنها احساس مسئولیت میدهد، باعث میشود که در طول کلاس احساس ارزشمند بودن کنند و تمرکز بیشتری روی فعالیتهای خود داشته باشند. اما باید توجه داشت که این وظایف نباید کودک را از تمرکز بر روی درس باز دارند.
- تشویق تواناییهای کودک در کلاس درس
تشویق و تقدیر از تواناییهای کودکان در کلاس میتواند باعث افزایش علاقه آنها به یادگیری و کاهش رفتارهای شلوغ شود. اگر کودک در زمینهای خاص، مانند نقاشی یا خواندن درست از کتاب، عملکرد خوبی داشته باشد، معلم میتواند او را تشویق کرده و این رفتار را تقویت کند. تشویق کودک باعث میشود تا آنها حس مثبت بیشتری نسبت به درس پیدا کنند و با انگیزه بیشتری در کلاس حضور یابند.
- اجتناب از تحقیر کودک در جمع
تحقیر کردن کودک به دلیل شیطنتهایش در حضور همکلاسیها نه تنها باعث آسیب روانی به کودک میشود، بلکه میتواند موجب لجبازی و بیاحترامی به معلم نیز گردد. در صورتی که معلم نیاز به نصیحت کودک داشته باشد، بهتر است این کار را در زمانی انجام دهد که دیگر همکلاسیها در کلاس حضور ندارند. این مسئله به کودک این فرصت را میدهد که بدون ترس از قضاوت دیگران، به صحبتهای معلم گوش دهد و اشتباهات خود را اصلاح کند.
- دادن استراحت به کودکان در کلاس درس
کودکان به دلیل سطح بالای انرژی و توان جسمی بالا ممکن است پس از مدت زمان طولانی نشستن پشت میز دچار بیحالی و بیتوجهی شوند. این خستگی و کمحوصلگی میتواند منجر به شیطنت و حواسپرتی شود. بهترین راه برای مقابله با این موضوع، دادن استراحتهای کوتاه و مرتب به کودکان است. معلم میتواند زمانی را حتی پیش از زنگ تفریح برای استراحت کوتاه اختصاص دهد. این استراحتها به کودک این امکان را میدهد که انرژی خود را تخلیه کرده و با تمرکز بیشتری به درس توجه کند.
- در صورت نیاز از مشاوره روانشناس استفاده شود
اگر شیطنتهای کودک به حدی برسد که حتی معلم نتواند او را به دقت در کلاس نگه دارد، ممکن است کودک دچار اختلالاتی مانند بیشفعالی باشد. این اختلال میتواند باعث شود کودک نتواند توجه خود را به درستی متمرکز کند و در همه محیطها، از جمله کلاس درس، شلوغی کند. در چنین شرایطی، معلم باید با والدین کودک تماس گرفته و پیشنهاد کند که کودک از مشاوره روانشناسی بهره گیرد. این مشاورهها میتوانند به تشخیص و درمان مشکلات رفتاری کودک کمک کنند.
در پایان
در نهایت، برخورد صحیح با کودکان شلوغ در مدرسه نیازمند توجه به علل شیطنتهای آنها و استفاده از روشهای مناسب و مؤثر است. با انجام اقداماتی همچون محول کردن وظایف، تشویق تواناییها، دادن استراحتهای منظم و استفاده از مشاورههای روانشناسی، معلمان میتوانند محیطی سالم و پویا برای یادگیری فراهم کنند که در آن کودک نه تنها از آموزش بهرهمند میشود، بلکه به رشد و توسعه شخصی خود نیز میپردازد.